Zegarki z tytanu – co warto wiedzieć przed zakupem

05/02/2025

Tytan w zegarmistrzostwie to nie tylko marketingowy bajer – to realna alternatywa dla stali nierdzewnej, oferująca lekkość, wytrzymałość i nowoczesny wygląd. Czy zegarek z tytanową kopertą to dobry wybór? Jakie ma zalety, a jakie wady? Dowiedz się wszystkiego, co musisz wiedzieć o tytanowych zegarkach.

Na skróty

Kim byli Tytani? Mityczni olbrzymi, którzy rządzili Ziemią, zanim pojawili się bogowie dobrze nam znani – panujący na Olimpie na czele z Zeusem. Z rodu Tytanów wywodził się m.in. również Prometeusz, stwórca ludzi, oraz Atlas, dźwigający na swych barkach sklepienie niebieskie (a skoro o Atlasie mowa - zerknij na ten artykuł o zegarku z tytanowa kopertą od VENEZIANICO).

Tytani byli utożsamiani z siłą i wytrzymałością, reprezentując pierwotne siły natury, które istniały przed panowaniem bogów olimpijskich.

Nie jest więc zaskoczeniem, że to właśnie o Tytanach pomyślał Martin Heinrich Klaproth, gdy w 1795 roku trzymał w ręku charakterystyczny, zimny metal o niezwykłej wytrzymałości, lekkości i odporności.

Tytan jest trudny... w obróbce.

Klaproth tylko nadał tytanowi nazwę, ale odkrył go ktoś inny, 4 lata wcześniej. Ten zaszczyt przypadł angielskiemu duchownemu i mineralogowi Williamowi Gregorowi.

Na początku nie było jasne, co z tym metalem zrobić – jego niezwykłe właściwości, takie jak trwałość i odporność na czynniki zewnętrzne, były jednocześnie jego przekleństwem. Tytan był bowiem materiałem trudnym w obróbce, a technologia XVIII czy XIX wieku nie pozwalała na pełne wykorzystanie jego potencjału. Do tego dochodził trudny i kosztowny proces pozyskiwania czystego tytanu, co sprawiało, że jego użycie na początku było ograniczone i stosowano go głównie w wyspecjalizowanych dziedzinach.

Tak naprawdę tytan na szerszą skalę zaczął być wykorzystywany dopiero w XX wieku. Jego unikalne właściwości znalazły zastosowanie w przemyśle lotniczym, kosmicznym oraz medycynie – szczególnie w implantologii oraz instrumentach chirurgicznych.

Zegarmistrzostwo odkryło tytan znacznie później. Przez długi czas w tej branży był uważany za materiał, który "nie nadaje się zupełnie" do konstrukcji kopert ze względu na wspomniane trudności w jego obróbce. Nie oznacza to jednak, że nie podejmowano prób – owszem, przeprowadzano pierwsze testy, choć nie wszystkie były satysfakcjonujące. Nie chodziło bowiem jedynie o stworzenie zegarka z tytanu, ale również o to, by oferował on określoną estetykę i atrakcyjny wygląd, co było trudne do osiągnięcia ze względu na skomplikowany proces obróbki.

Citizen X8 Chronometer Titanium

Pierwszy zegarek z tytanu? Citizen.

Pierwszą marką, której badania nad tytanem przyniosły satysfakcjonujące efekty na tyle, aby można było pokusić się o stworzenie własnej koperty z tytanu, okazał się japoński Citizen. Miało to miejsce w 1970 roku, kiedy Japończycy zaprezentowali model Citizen X8 Chronometer Titanium. Zegarek wyprodukowano w limitowanej liczbie poniżej 2000 sztuk ze względu na trudności produkcyjne. Specyficzna nazwa "X" symbolizowała nieznane oraz nieskończoność. W kopercie zegarka użyto tytanu o czystości 99,6%. To właśnie Citizen udowodnił, że produkcja kopert z tytanu jest możliwa, a jego odkrycie zapoczątkowało trend wykorzystywania tego metalu w zegarmistrzostwie, otwierając nowe możliwości dla branży. W kolejnych latach coraz więcej marek zdecydowało się na wypuszczenie zegarków z tytanem oraz rozwijanie technologii obróbki tego materiału.

Po Citizenie tytanowe zegarki wprowadziło Seiko, a w latach 80. IWC we współpracy z Porsche Design stworzyło pierwszy zegarek z tytanową kopertą, który był dostępny komercyjnie – Porsche Design Titanium Chronograph. To wydarzenie miało przełomowe znaczenie dla branży i przyczyniło się do popularyzacji tytanu w zegarmistrzostwie.

Tytanowa koperta zegarka BOTTA design

Ciekawostką jest fakt, że jedną z marek, która stosunkowo wcześnie zaprzyjaźniła się z tytanem była niewiele znana wówczas niemiecka firma BOTTA. Model Titan 1 pojawił się na rynku już na początku lat 90., a sama marka z powodzeniem kontynuowała produkcję zegarków tytanowych, prezentując takie linie jak Helios, Argos, Clavius-1 i Solus.

Tytan na szeroką skalę w branży zadomowił się dopiero w XXI wieku. Zegarki z tytanową kopertą pojawiły się w portfolio wielu znanych i cenionych marek, wśród których warto wymienić: Omega (Seamaster Planet Ocean 600M GMT, Seamaster 300M 007 Edition), Breitling (Super Avenger Chronograph 48 Night Mission), Tudor (Pelagos), Rolex (Sea-Dweller Deepsea Challenge), Hublot (Classic Fusion), Longines, Grand Seiko (Evolution 9 High Intensity Titanium GMT), Oris (ProPilot X Calibre 400), Bvlgari (Octo Finissimo Chronograph GMT), Urwerk, TAG Heuer (Carrera, Aquaracer), a także wiele niezależnych manufaktur, które eksperymentują z zaawansowanymi stopami tytanu.

Dziś tytan jest chętnie wykorzystywany w zegarkach nie tylko ze względów estetycznych, ale przede wszystkim ze względu na swoje wyjątkowe właściwości, które czynią go atrakcyjną alternatywą dla stali szlachetnej. W wielu przypadkach przewyższa ją pod wieloma aspektami. Jedynym mankamentem jest jego wyższa cena wynikająca z kosztownej produkcji.

Zegarek traser P99 Tactical z kopertą z tytanu

Jakie są zalety wykorzystania tytanu w zegarkach?

Lekkość.

Tytan jest znacznie lżejszy od stali nierdzewnej (o około 40-45%), co sprawia, że zegarki tytanowe są wyjątkowo wygodne w noszeniu – szczególnie podczas długotrwałego użytkowania i aktywności sportowych. To istotna cecha dla osób preferujących zegarki o większych kopertach. Wiele modeli tytanowych ma średnicę co najmniej 43 mm, a dzięki niskiej masie materiału nie obciążają nadgarstka.

Wytrzymałość.

Pomimo swojej lekkości, tytan charakteryzuje się wysoką wytrzymałością. Ma imponujący stosunek wytrzymałości do gęstości, dzięki czemu jest odporny na zarysowania, uderzenia i wgniecenia. Tytan Grade 5 (stop z aluminium i wanadem) osiąga wytrzymałość na poziomie około 1000 MPa.

Odporność na korozję.

Tytan wyróżnia się wysoką odpornością na korozję. Na jego powierzchni tworzy się stabilna warstwa tlenku, chroniąca przed działaniem wilgoci, słonej wody i chloru. Dzięki temu zegarki tytanowe są doskonałym wyborem dla nurków oraz osób często przebywających w zmiennych warunkach atmosferycznych.

Antyalergiczność.

Tytan jest materiałem hipoalergicznym i biokompatybilnym, co czyni go idealnym wyborem dla osób z alergią na nikiel lub inne metale. Właśnie dlatego jest szeroko stosowany w medycynie, np. w implantologii. Noszenie zegarka z tytanową kopertą minimalizuje ryzyko reakcji alergicznych.

Antymagnetyczność.

Tytan nie ulega namagnesowaniu, co jest szczególnie istotne w przypadku zegarków mechanicznych. Dzięki temu nie zakłóca pracy mechanizmu, co przekłada się na większą precyzję odmierzania czasu.

Niska przewodność cieplna.

Tytan słabo przewodzi ciepło, co oznacza, że zegarek wykonany z tego materiału nie będzie wydawał się zimny w dotyku w chłodne dni – w przeciwieństwie do zegarków ze stali nierdzewnej.

Możliwość recyklingu.

Dla osób dbających o środowisko istotną zaletą jest fakt, że tytan w 100% nadaje się do recyklingu. To sprawia, że zegarki wykonane z tego materiału są bardziej ekologiczne.

Wszechstronność.

Choć tytan jest najczęściej wykorzystywany do produkcji kopert zegarków, można go znaleźć również w innych elementach, takich jak bransolety, zapięcia, a nawet części mechanizmów. Niektóre modele zegarków są wykonane w całości z tytanu, co dodatkowo zwiększa ich trwałość i komfort użytkowania.

Estetyka.

Tytan wyróżnia się charakterystycznym, ciemnym, satynowym połyskiem, dzięki czemu zegarki wykonane z tego materiału prezentują się nowocześnie i futurystycznie. Ich wyjątkowy wygląd sprawia, że doskonale komponują się zarówno z eleganckimi, jak i casualowymi stylizacjami.

Zegarek VENEZIANICO Nereide Titanio

Jaki tytan stosowany jest w zegarkach?

Elementy tytanowe wykorzystywane w konstrukcji zegarków zazwyczaj wykonane są z dwóch typów tytanu: Grade 2 (tytan handlowo czysty) oraz Grade 5 (stop Ti-6Al-4V). Różnią się one składem, właściwościami, a co za tym idzie – również miejscem zastosowania.

Tytan Grade 2

Tytan Grade 2 określany jest jako komercyjnie czysty tytan, co oznacza, że zawiera minimalne ilości domieszek innych metali, takich jak tlen, azot czy żelazo. Zawartość tlenu nie przekracza tutaj 0,25%.

Właściwości:

Dobra odporność na korozję.
Wysoka plastyczność i ciągliwość, co ułatwia obróbkę.
Niższa wytrzymałość na rozciąganie (ok. 345 MPa) i mniejsza twardość (Rockwell B 70) niż Grade 5.
Wyższa przewodność cieplna (ok. 16,4 W/m·K) i elektryczna.
Jest łatwiejszy w obróbce i spawaniu.

Zastosowanie w zegarkach:

Ze względu na łatwość obróbki i niższą cenę, jest chętnie wybierany do produkcji kopert zegarków.
Stosowany w bransoletach i elementach zapięć, ze względu na hipoalergiczne właściwości.
Wykorzystywany do produkcji części mechanizmów.
Niektóre marki preferują Grade 2 do całych zegarków ze względu na jego plastyczność i odporność na korozję.

Tytan Grade 5 (Ti-6Al-4V)

To drugi rodzaj tytanu chętnie wykorzystywany w zegarmistrzostwie. Charakteryzuje się większą zawartością domieszek, głównie aluminium (6%) i wanadu (4%), co poprawia jego właściwości mechaniczne.

Właściwości:

Bardzo dobra odporność na korozję, choć nieco niższa niż Grade 2, oraz wyższa odporność na temperaturę.
Znacznie wyższa wytrzymałość na rozciąganie (ok. 895-930 MPa) i twardość (Rockwell C 36) niż Grade 2.
Mniejsza plastyczność i ciągliwość niż Grade 2, co utrudnia obróbkę.
Niższa przewodność cieplna (ok. 6,7 W/m·K) i elektryczna.
Wymaga specjalistycznych technik spawania.
Bardziej odporny na zarysowania niż Grade 2.

Zastosowanie w zegarkach:

Stosowany w kopertach zegarków, które mają być bardziej wytrzymałe i odporne na uszkodzenia.
Wykorzystywany w bezelach ze względu na wyższą odporność na zarysowania.
Używany w elementach mechanizmów, szczególnie tam, gdzie wymagana jest wysoka wytrzymałość.
Niektóre marki decydują się na Grade 5 w całości zegarka ze względu na jego wysoką trwałość i wytrzymałość.

Porównanie tytanu Grade 2 i Grade 5

Cecha	Tytan Grade 2	Tytan Grade 5
Wytrzymałość	Niższa, dobry do elementów wymagających formowania.	Wyższa, preferowany w elementach narażonych na uszkodzenia.
Odporność na korozję	Bardzo dobra, idealny w środowisku morskim i przy bezpośrednim kontakcie ze skórą.	Bardzo dobra, chociaż nieco niższa niż Grade 2.
Obróbka	Łatwiejszy w obróbce i spawaniu, co obniża koszty produkcji.	Trudniejszy w obróbce, wymaga specjalistycznych technik, co podnosi koszty produkcji.
Plastyczność	Wyższa, umożliwia tworzenie bardziej skomplikowanych kształtów.	Niższa, utrudnia obróbkę, ale zapewnia większą twardość.
Odporność na zarysowania	Niższa, zarysowania mogą być bardziej widoczne.	Wyższa, bardziej odporny na zarysowania, ale nadal nie całkowicie odporny14.
Zastosowanie	Koperty, bransolety, zapięcia, elementy mechanizmów, szczególnie tam, gdzie ważna jest plastyczność i wygoda.	Koperty, bezele, elementy mechanizmów, szczególnie tam, gdzie wymagana jest wysoka wytrzymałość i odporność.
Cena	Zazwyczaj tańszy ze względu na niższą cenę materiału i łatwiejszą obróbkę.	Zazwyczaj droższy z powodu wyższej ceny materiału i trudniejszej obróbki15.

Seamaster Aqua Terra

Inne rozwiązania z tytanem stosowane w zegarkach

Oprócz najbardziej popularnych wariantów tytanu niektóre marki eksperymentują ze stopami tego metalu, aby uzyskać optymalne właściwości swoich produktów, zwłaszcza kopert zegarkowych. Wśród autorskich stopów producentów warto wymienić dwa przykłady:

Gamma Titanium – Omega

Omega stosuje stop gamma tytanu w tarczach i kopertach zegarków Seamaster Aqua Terra 150M Ultra Light. W mechanizmie tych modeli wykorzystuje się ceramizowany tytan na mostki oraz płytę główną, co zwiększa wytrzymałość i odporność na zużycie.

Tri-Titanium – BOTTA

Tri-Titanium to specjalny rodzaj stopu tytanu wykorzystywany przez niemiecką markę BOTTA. Nazwa „Tri-Titanium” odnosi się do faktu, że koperty zegarków tej marki są wykonane z trzech różnych stopów tytanu, z których każdy ma unikalne właściwości:

Górny pierścień obudowy – wykonany ze stopu o wyjątkowej twardości i wytrzymałości, co zapewnia odporność na uszkodzenia w najbardziej narażonym miejscu.
Środkowa część obudowy – stworzona z wytrzymałego i stabilnego wymiarowo stopu tytanu, co zapobiega skręcaniu oraz zużyciu, np. w otworach na sprężynowe pręty.
Tylna część obudowy (dekiel) – wykonana z bardzo czystego tytanu, powszechnie stosowanego w technologii medycznej, co zapewnia wysoką biokompatybilność.

Czy zegarek tytanowy ma wady? Owszem, ma.

Choć zegarki tytanowe mają wiele zalet, nie są rozwiązaniem idealnym. Jak każdy materiał, również tytan ma swoje wady, które warto wziąć pod uwagę przed zakupem. Stojąc przed witryną sklepową lub przeglądając ofertę zegarków online, nie można pominąć kilku istotnych mankamentów zegarków z tytanową kopertą czy bransoletą. Oto one:

Wrażenie zbyt lekkiego zegarka.

Chociaż lekkość tytanu jest często uznawana za zaletę, niektórzy użytkownicy mogą postrzegać ją jako wadę. Zegarki tytanowe, ze względu na swoją niską wagę, mogą sprawiać wrażenie mniej solidnych w porównaniu do cięższych modeli stalowych. Dla osób ceniących poczucie masywności na nadgarstku tytan może być mniej atrakcyjny.

Ograniczona paleta kolorów

Tytan ma naturalny, ciemnoszary lub srebrny odcień, co dla osób preferujących bardziej wyraziste kolory może być wadą. Zegarki tytanowe nie oferują tak szerokiej gamy kolorystycznej jak modele ze stali nierdzewnej czy złota. Choć istnieją metody powlekania tytanu innymi barwami, nie są one tak powszechne jak w przypadku stali.

Podatność na zarysowania

Pomimo swojej twardości, tytan może ulegać drobnym zarysowaniom. Choć rysy dotyczą głównie warstwy tlenku tytanu, a nie samego metalu, i można je stosunkowo łatwo usunąć, mogą być widoczne i z czasem zmieniać wygląd zegarka.

Powstawanie patyny

Warstwa tlenku tytanu, która naturalnie tworzy się na powierzchni metalu w celu ochrony przed korozją, może z czasem ulegać zmianom, np. zarysowaniom. Choć proces ten pomaga chronić metal, może wpływać na wygląd zegarka.

Wyższa cena

Tytan jest droższy od stali nierdzewnej ze względu na bardziej skomplikowany proces obróbki i produkcji. Z tego powodu zegarki tytanowe często są droższe od swoich stalowych odpowiedników o porównywalnych parametrach.

Czy warto kupić zegarek z tytanu?

Ostateczna decyzja o zakupie zegarka tytanowego zależy wyłącznie od Twoich preferencji.

Warto jednak zadać sobie pytanie, dlaczego właściwie chcemy zegarek z tytanu. Czy wybór tego materiału jest podyktowany jego niezwykłą wytrzymałością i trwałością? A może szukamy zegarka sportowego, podoba nam się matowy, ciemnoszary kolor tytanu lub zależy nam na właściwościach antyalergicznych? Czy po prostu chcemy mieć na nadgarstku wyjątkowy czasomierz wykonany z nowoczesnego, ale wciąż rzadziej spotykanego materiału?

Zegarki tytanowe, podobnie jak modele ze stali szlachetnej czy ceramiki, mają swoje zalety, ale nie są pozbawione wad. Jeśli zależy Ci na specyficznych właściwościach tytanu, może to być doskonały wybór. Zegarki tytanowe sprawdzają się szczególnie w przypadku modeli sportowych oraz zegarków typu diver – ich lekkość, wytrzymałość i odporność na uszkodzenia to kluczowe atuty. Trzeba jednak pamiętać, że mimo wysokiej odporności na mechaniczne uszkodzenia, tytan nie jest niezniszczalny i może być podatny na drobne zarysowania.

Kolejnym aspektem jest cena – zegarki tytanowe są zazwyczaj droższe od modeli ze stali szlachetnej w tej samej półce cenowej, co może mieć znaczenie dla Twojego budżetu.

Na koniec warto wspomnieć o estetyce. Choć tytan kojarzy się głównie z matowym, surowym wyglądem, nowoczesne zegarki tytanowe są projektowane w różnych wariantach i stylach, a kolor koperty nie musi ograniczać Twojego wyboru.

Czy warto więc kupić zegarek z tytanu? Jeśli cenisz jego unikalne właściwości, wytrzymałość i lekkość – zdecydowanie tak!

Katarzyna Biernacka

Związana z zegarkowym światem od ponad 10 lat. Tworzyła treści dla portali, e-sklepów oraz dystrybutorów zegarków. W wolnych chwilach spaceruje po średniowiecznych (i nie tylko) zamkach. Profil na Facebooku